DGM, Devlet Güvenlik Mahkemeleri’nin (DGM) kısaltması olup, Türkiye’de belirli dönemlerde devletin güvenliğini tehdit eden suçları yargılamak amacıyla kurulan özel yetkili mahkemelerdir. Özellikle terör, casusluk, organize suçlar ve devletin iç ve dış güvenliğine yönelik tehdit oluşturan olayları soruşturmak ve yargılamak için faaliyet göstermiştir.
Bu yazımızda, DGM’nin ne olduğunu, tarihçesini, görev alanlarını ve neden kaldırıldığını detaylı şekilde ele alacağız.
DGM Nedir?
Devlet Güvenlik Mahkemeleri (DGM), Türkiye’de 1973 yılında kurulan ve 2004 yılında kaldırılan özel yetkili mahkemelerdir.
✔ Devletin güvenliğini tehdit eden suçları yargılamak amacıyla kurulmuştur.
✔ Askeri ve sivil yargıçlardan oluşan bir yapıya sahiptir.
✔ Terör, casusluk ve devletin güvenliğine yönelik suçlarla ilgilenmiştir.
✔ Avrupa Birliği sürecinde demokratik reformlar kapsamında 2004 yılında kaldırılmıştır.
DGM’ler, özel yetkilere sahip olmaları nedeniyle uzun yıllar tartışmalı mahkemeler arasında yer almıştır.
DGM’nin Tarihçesi
DGM’lerin tarihçesi, Türkiye’nin iç güvenlik politikaları ile yakından ilişkilidir.
📌 1973: 12 Mart Muhtırası sonrasında devletin güvenliğine yönelik suçlarla mücadele amacıyla DGM’ler kuruldu.
📌 1982 Anayasası: 12 Eylül 1980 askeri darbesi sonrasında DGM’lerin yetkileri genişletildi.
📌 1991: Askeri hakimlerin mahkemelerden çıkarılması sağlandı.
📌 2004: Avrupa Birliği reformları kapsamında DGM’ler kaldırıldı ve yetkileri Ağır Ceza Mahkemeleri’ne devredildi.
Bu gelişmeler, DGM’lerin Türkiye’deki yargı sisteminde önemli bir değişim sürecinden geçtiğini göstermektedir.
DGM’nin Görev ve Yetkileri
DGM’ler, devletin güvenliğine yönelik ciddi suçlarla ilgilenmek üzere yetkilendirilmiş özel mahkemelerdi.
| Görev Alanı | Açıklama |
|---|---|
| Terör Suçları | Terör örgütü üyeliği, propaganda ve terör eylemleriyle ilgili suçlar. |
| Devletin Birliğine ve Bütünlüğüne Karşı Suçlar | Anayasal düzeni tehdit eden suçlar. |
| Casusluk Suçları | Yabancı devletler adına yapılan casusluk faaliyetleri. |
| Silahlı İsyan ve Darbe Girişimleri | Devlete karşı ayaklanma ve darbe teşebbüsleri. |
| Örgütlü Suçlar | Organize suç örgütlerinin devlete yönelik tehditleri. |
Bu yetkiler, DGM’leri olağan yargı sisteminden farklı bir konuma getirmiştir.
DGM’nin Kaldırılma Sebepleri
DGM’ler, uluslararası hukuka ve demokratik değerlere aykırı bulunduğu için eleştirilmiş ve kaldırılmıştır.
✅ Adil yargılanma hakkını ihlal ettiği gerekçesiyle eleştirildi.
✅ Özel yetkili mahkemelerin hukuki güvenliği zedelediği düşünüldü.
✅ Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararlarında eleştirilere konu oldu.
✅ Avrupa Birliği üyelik süreci kapsamında demokratik reformlar yapıldı.
✅ 2004 yılında kaldırılarak yetkileri Ağır Ceza Mahkemeleri’ne devredildi.
Bu değişiklikler, Türkiye’deki yargı reformlarının önemli bir parçası olmuştur.
DGM’nin Kaldırılmasının Sonuçları
DGM’lerin kaldırılması, Türkiye’nin hukuk sisteminde önemli bir değişiklik yaratmıştır.
📌 Olağan yargı sistemine geçiş sağlandı.
📌 Terör ve devlet güvenliği suçları Ağır Ceza Mahkemeleri tarafından yargılanmaya başlandı.
📌 Yargılama süreçlerinde daha demokratik bir yapıya geçildi.
📌 Avrupa Birliği uyum yasalarına daha uygun bir sistem oluşturuldu.
Bu sonuçlar, Türkiye’de adalet sisteminin daha şeffaf ve adil hale gelmesine katkı sağlamıştır.
Sonuç
DGM (Devlet Güvenlik Mahkemeleri), Türkiye’nin belirli dönemlerinde devletin güvenliğine yönelik suçları yargılamak için kurulmuş, ancak 2004 yılında kaldırılmış özel yetkili mahkemelerdir.
✔ Terör, casusluk ve anayasal düzeni tehdit eden suçlarla ilgilenmiştir.
✔ Avrupa Birliği reformları kapsamında kaldırılarak yetkileri Ağır Ceza Mahkemeleri’ne devredilmiştir.
✔ Özel yetkili yapısı nedeniyle demokratik değerlere aykırı olduğu eleştirileri almıştır.
DGM’ler hakkında daha fazla bilgi almak için yetkili hukuk kaynaklarını ziyaret edebilirsiniz.
Bunu da okumak isteyebilirsiniz: CCTV Nedir? – Kapalı Devre Kamera Sistemi ve Kullanım Alanları
